Erkek Egemenliği Üzerine Kurulan Toplumlarda Psikanalistlerin Tartıştığı Konu: Rahim Kıskançlığı

Psikolojinin öncüsü kabul edilen Sigmund Freud, toplumsal cinsiyet kavramına farklı bir bakış açısı getirdi!

Karen Horney, Freud’un kadın ve erkeklerin toplumdaki yerini gerçekten kavramadığını düşünüyor. kendisi; Kadınların ‘penislerini’ kıskanmadıklarını, sadece erkeklerin toplumdaki yerlerini ‘kıskandıklarını’ sözlerle ifade ediyor. Kadın ve erkek arasındaki farklılıklar, telaffuzlarına göre bireylere çocukluktan itibaren aşılanır. Günümüzde kendine daha güçlü bir yer bulan ‘rahim kıskançlığı’, erkeklerin artık bu ataerkinin harekete geçirdiği gücü bulamadığının altını çiziyor.

Penis kıskançlığı, kızların penisleri olmadığını anladıklarında başlarının büyük belaya gireceği teorisidir. Teoriyi icat eden Sigmund Freud, penis kıskançlığının akıl hastalığını dolaylı olarak etkileyebileceğine inanıyordu.

Buna karşılık, penis kıskançlığı kavramı, 20. yüzyılın büyük bir bölümünde yaygın bir teoriydi. Bugün ruh sağlığı uzmanları bu teoriyi uygulamamaktadır.

Pek çok toplumsal cinsiyet kuramına göre erkekler, tarih boyunca beden kavramının ve nesnelleştirmenin birçok yönüyle ‘öncü’ olmuşlardır. Ama sadece bu değil! Antik çağda ön planda olan ataerkilliğin eski etkisini yitirmesi, kadınların iş dünyasında kendilerine yer bulması bu nedenle erkeklerin, kadının ‘doğum yapma özgürlüğü’ konusunda yorum yapmasına neden oluyor. Baktığımız zaman ‘rahim kıskançlığı’ kavramı ataerkillikle beslenen toplumun kadın bedeni ve ‘doğurganlık özelliği’ne yönelik yorumunun altını çizmektedir.

Erkeklerin kadınları kontrol etmesinin yeni bir şey olmadığını takdir edeceksiniz! Erkek egemenliğinin örnekleri tarihin birçok yerinde görülebilir. Mantıken, eğer hanımlar olmasaydı, hükümdarların halefiyetini devredebilecekleri bir oğulları olamazdı. Bu nedenle soylarını aktaramadılar.

Daha derine inecek olursak, bu süreçte Kral Henry’nin Anne Boleyn’e bir oğul için sahip çıktığını söyleyebiliriz. Teorisyenlere göre Kral Henry, eğer yapabilirse bir erkek çocuk doğurmak istiyor ve kadınların bu süreçte ‘üretme’ ve ‘üreme’ yeteneklerini kıskanıyor.

Kristeva, ‘rahim’ kavramının ataerki üzerine kurulu toplumlarda ‘ürkütücü’ ve aynı zamanda ‘arzu edilen’ bir olgu olduğunu düşünüyor. Ayrıca annelik içgüdüsünün toplumsal düzende genellikle sadece anneleri ilgilendirdiğini ve ‘sevgi’ kavramının ancak annelik kavramı üzerinden ilerlediğini vurgular.

‘Semiyotik’ (göstergebilim veya semiyoloji), göstergelerin veya anlamlandırma süreçlerinin yorumlanmasını içeren tüm faktörlerin incelenmesine dayanan bir bilim dalıdır. ‘Sembolik’, dilin kural tabanlı biçimi olarak tanımlanır. Çoğunlukla ‘simgesel’ olan dil, dilbilgisi ve cümle yapılarında kendini gösterir. Her iki kavram da birbirine zıt olsa da teorilerde ortak bir paydada buluşmaktadır.

Kristeva dilin anlamlandırma sürecini göstergebilimsel ve simgesel ayrımı yaparak analiz eder ve ‘bu iki yöntemin birbirinden ayrılamaz’ olduğunu belirtir. Kristeva ayrıca göstergebilimi, biyolojik (cinsel dahil) farklılıkların ve somut, tarihsel aile yapılarının nesnel kısıtlamaları tarafından kurulan bir eklemlenme olarak tanımladığı simgesel kavramıyla karşılaştırır. Göstergebilim ise bireyle ve onu oluşturan güçler değiştikçe gelişir.

Ne düşünüyorsun? Yorumlarda buluşalım!