Ege Üniversitesi ve Aksaray Üniversitesi’nden bilim insanları, Mersin’in Anamur ilçesinde keşfedilen yeni bir zıt lale türünü bilim dünyasına tanıttı.
Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Yıldırım, Mersin’in Anamur ilçesinde yeni bir zıt lale çeşidi keşfettiklerini söyledi. Bitkinin Anamur’da yaşayan coğrafya öğretmeni Nevzat Çağlar tarafından keşfedildiğini söyleyen Prof. Dr. Hasan Yıldırım, “Bitki Anamur’un yaylalarında 1700 -1800 metre rakımlarda keşfedildi. Nevzat Çağlar’ın sosyal medya grubuna yüklediği bitkinin fotoğrafı dikkatimi çekti ve yeni bir ilaç olabileceği şüphesiyle kendisiyle iletişime geçtim. Bu süreçte Aksaray Üniversitesi Biyoloji Bölümü öğretim üyesi Prof., Türkiye’deki zıt laleler konusunda uzmandır. Dr. Mehtap Tekşen’e danıştım ve ilacın yeni olabileceği konusunda anlaştık. “İki üniversitenin akademisyenleri olarak ortak çalışma yapmaya karar verdik” dedi.
Anamur lalesinin literatüre kazandırılma sürecini anlatan Prof. Dr. Yıldırım, “Nevzat Çağlar, çiçeklenme döneminde detaylı fotoğraf ve yeterli bitki örneği toplamak için saha çalışmaları gerçekleştirdi. Çalışma için toplanan bitki örnekleri, incelenmek üzere konunun uzmanı Prof. Dr. Mehtap Tekşen’e gönderildi. Keşfedilen bu zıt lalenin yeni bir ilaç olduğu sonucuna varıldı. İki üniversitenin akademisyenleri tarafından yazılan bilimsel makalede bu cins, bazı morfolojik benzerlikler nedeniyle Fritillaria ozdemir-elmasii (haslâle), Fritillaria bithynica (delilâle) ve Fritillaria elwesii (surmelilâle) ile karşılaştırıldı. Benimle birlikte Prof. Dr. Makale Mehtap Tekşen ve doktora öğrencisi Aşkın Öykü Çimen tarafından yapılan detaylı taksonomik çalışmalar sonucunda hazırlanmıştır. Yeni cinsin çiçek rengi, çiçek iç organları, tohum morfolojisi ve yaprak yapısı bakımından diğer çeşitlerden farklılaştığı ve bu farklılıklarla ayırt edildiği vurgulandı. Sonuç olarak makalemiz Taksonomik Botanik camiasının değerli bilimsel dergilerinden biri olan ‘Annales Botanici Fennicii’ dergisinde işleme alınarak yayımlandı. “Bitkiyi ilk keşfeden Nevzat Çağlar anısına Fritillaria nevzatcaglari (Anamur Lalesi) adıyla bilim dünyasına kazandırılarak Türkiye Florasına kazandırılmıştır” dedi.
“Dünyada en fazla ters lale türü Türkiye’de.”
Türün özelliklerinden bahseden Prof. Dr. Yıldırım, “Ters lale (Fritillaria) cinsi Kuzey Yarımküre’de dağılım gösteriyor ve yaklaşık 160-170 türü bulunuyor. Bu cinsin üç önemli çeşitlilik merkezi vardır. Bunlardan biri Kaliforniya’ya 21, diğeri Çin’e 24, üçüncüsü ise Güneybatı Asya – Doğu Akdeniz’e. Üçüncü çeşitlilik merkezinde en değerli alanlar ise Türkiye’de 52 tür, Yunanistan’da 26 tür ve İran’da 18 türdür. Bu bağlamda dünyada en fazla lale türünün Türkiye’de olduğu görülmektedir. Anamur lalesinin keşfiyle birlikte Türkiye’deki ters lale türlerinin sayısı 52’ye yükseldi. Bu çeşitle birlikte ülkemize endemik olan lale sayısı 29’a çıktı. Oransal olarak ülkemizde lale endemizm oranı da 55,8’e çıktı. yüzde. Özellikle Anamur lalesinin yayılış gösterdiği bölgede yoğun bir domuz tahribatı yaşanıyor. “Bölgede otlayan hayvanların yanı sıra bitkinin soğanlarıyla beslenen domuzların da çok olması nedeniyle bitkinin önemli bir koruma planlamasına ihtiyacı var” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
