Allais Paradoksu: %11 Şansla 1 Milyon Dolar Kazanmayı mı Yoksa %10 Şansla 5 Milyon Dolar Kazanmayı mı Tercih Edersiniz?
Bu paradoks, başta ekonomi ve finans olmak üzere hayatın her alanında ortaya çıkabiliyor. İnsanların normalde seçim yaparken risksiz seçimler yaptığını bilmemize rağmen, Bu durum biraz oyunun kurallarını değiştiriyor.
İki farklı olasılık dağılımına göre seçeneklerin sunulduğu bu paradoks, hem ekonomide hem de psikolojide derinlemesine incelenmiş ve belirsizlik altında incelenmiştir. karar verme sürecinin karmaşıklığıAnlaşılması için zengin bir tartışma ortamı yaratılmıştır.
Allais Paradoksu, 1953 yılında Maurice Allais tarafından ortaya atılmıştır.
Beklenen Fayda TeorisiBuna zıt olarak geliştirilen bu paradoksta, insanların riskli kararlar alma eğilimlerini sorgulayarak geleneksel ekonomik davranış teorisine meydan okuduğunu görüyoruz.
Beklenti Teorisine göre bireyler rasyonel davranamaz ve riskten mümkün olduğu kadar kaçınamazlar. Anladığımız kadarıyla bu teori, bireylerin her zaman en büyük ödülü seçecek bizi düşündürüyor. Ancak herkes bu şekilde düşünmüyor. Bu teorinin belirsizlik durumlarında belirtildiği gibi çalışmadığının bir örneği Maurice Allais tarafından geliştirilen bu paradokstur.
Peki, eğer sizinle bir senaryo geliştirirsek, İrrasyonel sonuçlar ortaya çıkacak mı? ? Hadi bir test yapalım.
A: 1 milyon dolar olma ihtimali %100Kazanma şansı.
B: %10 olasılıkla 5 milyon dolar, 1 milyon dolar kazanma şansı %89 ve hiçbir şey kazanmama şansı %1.
Bu durumda birden fazla kişi riskten kaçınmayı seçerken kesin olan 1 milyon doları (A seçeneği) seçecektir.
A: 1 milyon dolar olma ihtimali %11ve hiçbir şey kazanmama şansı %89.
D: %10 olasılıkla 5 milyon dolarve hiçbir şey kazanmama şansı %90.
Bu durumda, birden fazla kişi daha yüksek bir ödül için daha büyük bir risk alır ve D’yi seçiyor, yani %10 olasılıkla 5 milyon dolar.
Paradoksal durum, insanların ilk senaryoda riskten kaçınması, ancak ikinci senaryoda riski tercih etmesidir. beklenenAslında kişi ya her iki durumda da kesin sonucu ya da her iki durumda da yüksek ödülü tercih eder.
Ama birden fazla kez insanlar bu tutarlılığı göstermezler. Bu; Bu durum insanların karar verme süreçlerinde sadece beklenen getirileri değil, sonuçların kesinliğini ve risk algılarını da dikkate aldıklarını göstermektedir.
Allais Paradoksu’nda çoğu kişi Senaryo 1’de A’yı tercih etmesine rağmen Senaryo 2’de D’yi tercih ediyor.
Normal kurallarda beklendiği gibi, En az riskli ve kazanma olasılığı en yüksek olan seçenek seçildi. Ancak bazen risk düzeyi yüksek olsa bile ilginin artması durumunda kişiler bu seçeneklere yönelebilmektedir. Bu paradoksta anlatılan da tam olarak budur. Beklenenler her zaman uygulanmaz.
Rasyonel ekonomik davranış teorisine göre her iki senaryoda da aynı beklenti değerine sahiptir. B ve D seçenekleri arasında tercih yapılması gerektiği düşünülmektedir.Ancak Allais Paradoksuna göre insanlar çoğu zaman bu beklenen değere aykırı seçimler yapıyorlar, bu da bize ekonomik karar alma süreçlerinin karmaşıklığını kanıtlıyor.
İktisat teorilerinin insan davranışını tam olarak açıklayamadığını görsek de karar verme sürecinde duygusal ve psikolojik faktörlerin etkili olduğunu göz önünde bulundurmalıyız.
Beklenen Fayda Teorisinin her zaman işe yaramadığını ve insanların hızlı kararlar alırken tutarsız tepkiler verebildiklerini bize gösteren bu durumla hayatın her alanında karşılaşılabiliyor. İki seçenek arasında kalan birden fazla kişi, ani bir karar vermek zorunda kaldıklarında muhtemelen tutarsızlık gösterecektir. Bunu kumar bağımlısı insanlarda bile görebilirsiniz.
Allais, bu paradoks Bunu açıklarken insanların bu kararları neden aldıklarına dair teoriler üretildi. Örneğin:
- Duygusal Varlıklar Teorisi: İnsanların riskli kararlar verirken anlık duyguları dikkate alma olasılıkları çok yüksektir. Bu durumda duygusal maliyetlere bağlı olarak tercihler değişebilir.
- Zaman Tercihi Teorisi: İnsanlar gelecekteki fayda ve zararlara ilişkin tercihlerinde anlık zevk ve ertelemenin etkisi altında kalabilmektedirler. Bu aynı zamanda bazı insanların neden D seçeneğini seçtiğini de açıklayabilir.
- Mantıksal Çelişki: İnsanlar olasılıklar hakkındaki yargılarını mantıksal olarak çelişkili yapabilirler. Bu durum insanların rasyonel karar verme sürecini ortadan kaldırabilmektedir.
Paradokslarla ilgili diğer içeriğimiz:
