Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne (IKRG) bağlı Süleymaniye kentinin Çemê Rêzan bölgesinde kazı çalışması yapan arkeologlar, 13 bin 500 yıllık yerleşim yeri keşfetti. Kazı grubuna başkanlık eden, bir misyonla İngiltere’deki Reading Üniversitesi’nden Prof. Dr. Roger Martin’e göre; Mağaralardan gelen bir grup insan bu su dolu vadide süreksiz bir yerleşim kurdu. Martin, ‘burayı yaşanılır kılan, akan bir vadi olmasıydı’ dedi.
Süleymaniye’ye 50 kilometre uzaklıktaki Çemê Rêzan bölgesinde yer alan Zeriz köyünde kazı çalışmalarını Reading Üniversitesi’nde öğretim görevlisi ve aynı eşler iki profesör, aynı eşler yürütüyor. Kazı ekibi, M.Ö. MÖ 11.500’e kadar uzanan bir yerleşim yeri keşfetti.
‘YENİ BİR DÖNEMİN BAŞLANGIÇ OLDU’
Rudaw’a konuşan Prof. Dr. Roger Martin, kazıda çıkarılan kalıntılar hakkında şunları söyledi: “İnsanlar buraya mağaralardan geldi. İçinden suların aktığı bir vadi olması burayı yaşanılır bir yer yapmıştır. Bu yeni bir çağın başlangıcıydı. İnsanlar burada avlanır, eğlenir ve et yerlerdi.”
Yerleşimin insanlığın mağaralardan tarıma dayalı köy yaşamına geçişi ile ilgili olduğunu belirten Prof. Taşları yonttular ve kesici aletler yaptılar. Çünkü tarıma dayalı yerleşik bir hayattan bahsediyoruz” dedi.
5 YILDIR ÇALIŞMALAR DEVAM EDİYOR
Zeriz köyündeki tarihi keşif, neolitik çağdan önceki döneme kadar uzanıyor. İngiliz kazı ekibi, Süleymaniye’de bir ekiple 5 yıldır bu bölgede ortak kazı çalışması yürütüyor. Sadece Süleymaniye ili sınırlarında 18 yabancı arkeoloji grubu kazı çalışması yapıyor. Süleymaniye Tarihi Yerler ve Eserler Genel Müdürü Kemal Rauf, bazı kalıntıların bu tarihi yerleşimde yaşayanların yaşamına dair ipuçları verdiğini belirterek, “Taştan aletler, kemikten iğneler ve bir takım eşyalar yaptılar. güzellik amaçlı kullanmak için.”
Süleymaniye’nin Çemê Rêzan Vadisi’ndeki Zeriz köyünde yapılan yeni keşif, Çemçemal ilçesinin doğusundaki Çermo (Charmo/Jarmo) bölgesindeki en eski tarım köyünden (MÖ 7000) ve Bestan köyündeki kalıntılardan daha eski. Sharezur. İngiliz kazı ekibi 10 yıldır bu tarihi mekanlarda çalışıyor ve ilk 5 yılın bulguları kitaplaştırıldı. Süleymaniye Tarihi Yerler ve Eserler Müdürlüğü’ne göre; Süleymaniye’deki 5 bin 300 tarihi mekanın sadece yüzde 40’ında kazı çalışması yapılıyor. (KÜLTÜR SANAT HİZMETİ)
